donderdag 24 april 2008

Sabar, de koninklijke trommel van Senegal

Elk land heeft zijn typische tradities. Bij Senegal is de muzikale traditie niet heel bekend in de wereld. Onterecht. De muzikale Senegalese traditie is een trommel die je bespeelt met je hand en met een stok. Deze traditie wordt Sabar genoemd. Wanneer je de geluiden hoort die een Sabar produceert, ben je direct verkocht.
Er is maar één professionele Sabarleraar in België en dat is El Hadji N’Diaye Rose, zoon van meesterdrummer Doudou N’Diaye Rose. El Hadji werkte samen met o.a. The Rolling Stones, Peter Gabriël, James Brown en Clouseau. Hij is niet enkel een zoon van een meesterdrummer, hij is het zelf ook.

El Hadji N’Diaye Rose: Mijn hele familie speelt Sabar: vrouwen, dochters, zonen, kleinkinderen, iedereen. Mijn vader heeft 4 vrouwen en 40 kinderen. Ik heb dus 39 broers en zussen. Hij is een buitengewoon type. Hij is 78 jaar, maar nog altijd in goede gezondheid. (lach)


Aminatou: Uw vader, Doudou N’Diaye Rose heeft een groot aandeel gehad in de traditie van de Sabar.
Zijn vader en moeder zijn griots (traditionele communicatiespecialisten) maar ze spelen niet. Mijn vader is begonnen met zelf instrumenten te maken. Hij nam een fles, brak die in tweeën, bond er een vel over en begon te spelen. Hij heeft voor een revolutie gezorgd in de Sabarwereld. Mijn vader heeft contacten gelegd met de Amerikaanse Jazz waardoor hij twee culturen door elkaar gemengd heeft. Hij was de eerste die met traditionele instrumenten op het internationaal podium stond.


Wat heeft de Sabar tot de “koninklijke trommel van Senegal” gemaakt?
Elk Afrikaans land heeft zijn traditioneel instrument en in heel West-Afrika is dat de Djembé, zelfs in Senegal. Maar de Djembé is afkomstig van Mali. Malinezen die in Senegal wonen, hebben het meegebracht. De Sabar daarentegen is typisch Senegalees. Het is het instrument van de communicatie in Senegal. Vroeger had men er geen telefoon en de mensen communiceerden dan met de Sabar.


Zijn dat dan de Wolof-ritmes?

In Senegal zijn er een tiental etnische groepen en elke groep heeft zijn tradities. In Senegal is de officiële taal Wolof. Traditioneel wordt het Wolof-ritme gebruikt bij de Sabar. Er zijn ook nog andere Senegalese instrumenten maar de Sabar is het populairste.


Naar het schijnt brengt het vel van de Sabar geluk?
Als ik je iets van de Sabar geef dan zal je veel geluk hebben. Bijvoorbeeld als je een succesvolle winkel wil opstarten dan kan je een stuk van het vel in je winkel leggen. Dat zal mensen aantrekken en je zal veel volk over de vloer krijgen. Of als je populair wil zijn dan kan je het vel dragen en je zal heel bekend en geliefd zijn. Maar het is een geheim van de Sabar dat wij alleen kennen.


Wordt de Sabar gebruikt voor elke gelegenheid in Senegal?

We spelen vooral Sabar bij traditionele gelegenheden zoals het huwelijk, de geboorte en politiek. Maar ook bij bosbranden. Vroeger was er geen telefoon en wanneer men een bepaald ritme speelde, wist de brandweer dat hij moest komen. Daarnaast heb je ook nog het ritme van de besnijdenis. Om een echte man te worden moet je besneden worden. Na de besnijdenis wordt er een maand feest gevierd. Verder speelt men ook nog Sabar bij de paardenkoers. Voor ons is Sabar het traditionele instrument. We spelen het de hele dag, in de straten, zonder illusie en beklag. Alleen als er iemand gestorven is, speelt niemand in de wijk Sabar. En dat een week lang.


Waarom heb je gekozen om lessen Sabar te geven?

Ik ben de enige professionele Sabarleraar in heel België. Maar normaal geef ik geen les in Sabar en enkel in Djembé omdat het hier bekend is. Nu had Carte Blanche (de organisatie waar hij les geeft) een aantal kandidaten om Sabar te leren. Dus ik heb het een keertje geprobeerd. Maar ik kan geen les blijven geven want ik heb het veel te druk. Al mijn dagen zitten vol, behalve dinsdag en zondag maar dan geef ik soms concerten en workshops. Bovendien moet ik ook veel repeteren met Clouseau. Maar ik vind het leuk om Sabar te geven want dat ben ik. Bij mij thuis staat overal een Sabar, in de keuken, in de eetkamer, in het toilet, overal. Mijn kinderen spelen Sabar vanaf dat ze begonnen te kruipen.


Welk gevoel krijg je als je Sabar speelt?
Het is iets van mij, het zit in mijn ziel. Sabar spelen brengt me aan het lachen. Sabar is iets heel belangrijks in mijn leven. Het is mijn ding. Het is mijn tweede vrouw.

Geen opmerkingen: